عکس | فروپاشی سیستم بیمه در راه است؟

مدیران استارتاپ‌های فعال در صنعت بیمه در گفتگویی نامه نگاری بیمه مرکزی برای اجرایی شدن آمیتیس را برخلاف رویکرد جلسات با این نهاد دانستند. آنها باور دارند استناد به رأی بدوی شورای رقابت صحیح نیست؛ ضمن آنکه با ثبت درخواست تجدید نظر، امیدوار به تغییر رأی هستند.

چندی پیش شورای رقابت با بررسی شکایت استارتاپ‌های بیمه‌ای از بیمه مرکزی، راه‌اندازی سوئیچ آمیتیس را فعلاً انحصاری و رویه ضد رقابتی تشخیص نداد. رأیی که بدوی بوده و امکان تجدید نظرخواهی برای آن وجود دارد.

پس از صدور رأی شورای رقابت، قائم مقام رئیس کل بیمه مرکزی نامه‌ای با موضوع «اقدامات شرکت‌های بیمه برای اتصال به سوئیچ بیمه» برای مدیران شرکت‌های بیمه‌ای ارسال کرده است. در این نامه با استناد به رأی شورای رقابت، شرکت‌های بیمه خواسته شده تا الزاماتی را برای نهایی شدن اتصال به سوئیچ بیمه فراهم کنند.

این اقدام بیمه مرکزی، استارتاپ‌های فعال در این حوزه را شگفت زده کرده است که چطور این نهاد به یک رأی بدوی استناد کرده و تمام جلسات مشترک گذشته را بی اثر کرده است. آنها ضمن ثبت درخواست تجدیدنظر و جلسه با شورای رقابت، بر این باورند که رأی شورای رقابت به سود بیمه مرکزی نبوده و عملاً خواسته‌های استارتاپ‌ها در آن برآورده شده است.

ماجرای یک نامه جنجالی

بیمه مرکزی 7 خرداد ماه سال جاری با خطاب قرار دادن مدیران عامل شرکت‌های بیمه‌ای از آنها خواسته است تا اقدامات لازم برای اتصال به سوئیچ بیمه را انجام دهند. دیجیاتو برای نخستین بار این نامه را منتشر می‌کند:

در این نامه که امضای «مجید مشعلچی»، قائم مقام رئیس کل بیمه مرکزی در آن دیده می‌شود، با استناد به رأی شورای رقابت، گفته شده است که بیمه مرکزی از اتهامات وارده از سوی تعدادی از استارتاپ‌های بیمه‌ای مبرا شده و کارگزارن آنلاین بایستی در صدور بیمه نامه از طریق سوئیچ بیمه، تمکین کنند.

ادعایی که از نظر مدیران استارتاپ‌های صنعت بیمه، آنچنان صحیح نیست.

«نباید به رأی بدوی استناد کرد»

«محمدرضا فرحی»، بنیان‌گذار شرکت «بیمه بازار» در این گفتگو ضمن ابراز تعجب خود از استناد به یک رأی بدوی، گفت: «هر کس که با روال قضایی و اداری در ایران آشنا باشد، می‌داند که رأی بدوی مقدماتی، غیرقطعی، غیرقابل استناد و قابل واخواهی است.»

به باور وی حتی برداشت‌هایی که از رأی بدوی شورای رقابت انجام شده، ناصحیح است. او در همین رابطه توضیح داد: «این رأی به صورت علنی منتشر شده و خوانندگان می‌توانند ببینند که آیا برداشت‌های قائم مقام بیمه مرکزی از رأی صادر شده درست است یا خیر؟ اولاً بحث محکومیت نیست و ما شکایتی داشتیم که بخشی از آن به صورت بدوی رد شده است. در بخش دیگر رأی هم بر این امر تأکید شده است که ما حق تعاملات با شرکت‌های بیمه را طبق قانون تجارت داریم.»

مدیرعامل بیمه بازار در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا برای رأی شورای رقابت، درخواست تجدید نظر داده‌اند یا خیر، گفت: «بله، درخواست تجدید نظر داده شده است. لایحه تفضیلی نوشته شده و توضیحاتی درباره نکاتی که در این رأی وجود دارد، ارائه شده است. با اعضای شورای رقابت در این زمینه جلساتی برگزار شده و نقطه نظراتمان را مطرح کرده‌ایم.»

فرحی اصلی‌ترین انتقاد وارده به رأی صادر شده را عدم توجه به اصل موضوع و ایجاد انحصار توسط یک شرکت به ظاهر خصوصی دانست و گفت: «اگرچه در همین حکم بدوی هم نکته ما رد نشده و گفته شده است این شرکت هنوز سوئیچ را اجرایی نکرده است؛ اگر اجرایی کرد و انحصار داشت شورا این موضوع را بررسی می‌کند. به نوعی نظر شورای رقابت این بوده است که ما شکایت را زود مطرح کردیم.»

او با اشاره به جلسات استارتاپ‌ها با معاونت دفتر برنامه ریزی و امور فنی بیمه مرکزی که به دستور و نظر رئیس این نهاد برای تعریف درست فعالیت کارگزارن آنلاین صورت گرفته است، اعتقاد دارد در نامه اخیر تاریخچه این مذاکرات مفصل چند ده جلسه‌ای نادیده گرفته شده است: «ما در این جلسات مکرراً اصلاحات مدنظرمان را مطرح کردیم و در یک فضای تعاملی و سازنده پیش رفتیم، اما نامه اخیر بیمه مرکزی نشان از بی توجهی به آن جلسات است. ما همواره بر اصل نظارت تأکید داشتیم و معتقد بودیم این نظارت باید عالمانه، هوشمندانه و با در نظر گرفتن اقتضائات روز باشد. اما هرچه بیشتر با بیمه مرکزی تعامل می‌کنیم، هر بار که به اوج امیدواری می‌رسیم، چنین اتفاقاتی رقم می‌خورد که ورق را بر می‌گرداند.»

به گفته فرحی، بیمه مرکزی از آنها خواسته بود تا به جای رفتن به سراغ نهادهای بالادستی یا سایر ارکان حاکمیتی با خود بیمه مرکزی تعامل داشته باشند: «ما نیز این را پذیرفتیم و با خودشان جلسه داشتیم. حالا خودشان به روشی که پیشنهاد دادند، عمل نکردند و پایبند نبودند. پس هدف از برگزاری این همه جلسات چه بود؟ چرا برای اصلاح آیین‌نامه از ما پیشنهاد مکتوب خواستند؟ پیشنهادات ما چه شد و الان کجاست؟»

بنیان‌گذار بیمه بازار همچنین به سؤالات بی پاسخی اشاره کرد که اکنون با آن مواجه شده‌اند: «آیا بیمه مرکزی دنبال این بود که رای شورای رقابت صادر شود و با استناد ناصحیح به آن رأی، این سوییچ را اجرایی کند؟ آیا تمام جلسات بهانه‌ای برای این موضوع بود؟»

او ابراز امیدواری کرد که این نامه یک اقدام شخصی و یک جانبه و مخالف رویکرد کلیت بیمه مرکزی و شخص رئیس کل باشد: «منتظریم رئیس کل بیمه مرکزی اظهار نظر کند تا نظر واقعی و نهایی این نهاد را بدانیم. درخواست جلسه هم داده‌ایم تا زودتر قضیه برایمان شفاف شود.»

بازخوانی متفاوت از رأی شورای رقابت

«حامد ولی پوری» مدیرعامل شرکت «ازکی» با تأکید بر اینکه رأی شورای رقابت بدوی است اظهار داشت احتمال تغییر آن وجود دارد: «ما باورمان این است چنانچه در لایه کارشناسی به طرح پرداخته شود، قطعاً این رأی می‌تواند تغییر کند و شانس آن را بسیار بالا می‌دانیم.»

او به شکایت صورت گرفته از بیمه مرکزی به شورای رقابت اشاره کرد و گفت که در آن دو موضوع را مد نظر داشته‌اند: «نخست صدور بیمه نامه و دوم بحث پرداخت بود که شورای رقابت به هر دو موضوع به گونه‌ای پرداخته است که نظر ما را تأمین می‌کند. طبق رأی صادره، استارتاپ‌ها می‌توانند فعلاً صدور بیمه نامه داشته باشند، همچنین امکان دریافت حق بیمه از شرکت بیمه‌گر با توافق وجود دارد. این دو موضوع کاملاً نظر ما را تأمین می‌کند و اگر نظر بیمه مرکزی هم همین بود، اصلا شکایتی نداشتیم.»

ولی پوری با بیان اینکه به رأی شورای رقابت اعتراض کرده‌اند، ابراز امیدواری کرد تا با بررسی بیشتر و شرکت آنها در جلسات کارشناسی، بتوانند رأی صادر شده را اصلاح کنند.

او نیز استناد بیمه مرکزی به رأی بدوی را در نامه اخیر این نهاد، یک امر تعجب برانگیز خواند و گفت: «از نظر قانون این رأی فعلاً قابل استناد نیست. ما در زمان مقرر اعتراضمان به رأی را ثبت کرده‌ایم و این مسأله کماکان در حال پیگیری و بررسی است.»

مدیرعامل ازکی همچنین باور دارد این نامه نشان دهنده این است که نظر بیمه مرکزی با وجود جلسات مختلف، هیچ تغیری نکرده و دغدغه‌ها و نگرانی‌های استارتاپ‌ها کماکان پابرجاست.

ممانعت از نوآوری در صنعت بیمه؟

«بهاره شریفیون»، مدیرعامل شرکت «بیمه دات‌کام» در این گفتگو، علت شکایت از بیمه مرکزی را بحث انحصار و تصدی‌گری توسط آمیتیس دانست و گفت: «در حال حاضر رأی بدوی صادر شده است که خیلی مغایر با اهداف ما نیست.»

او نیز باور دارد رأی شورای رقابت به نفع بیمه مرکزی نیست: «در رأی صادره و در بحث صدور و پرداخت، عملاً قرار است دو قسمت سوئیچ کار نکند که این نشان می‌دهد شورای رقابت در اصل توانسته قسمت درستی از ماجرا را درک کند.»

شریفیون لحن قائم مقام بیمه مرکزی در نامه اخیر را جالب ندانسته و معتقد است ادبیات چکشی و رویکرد «همینی که هست» به نفع هیچکس نخواهد بود و تنها تنش ایجاد می‌کند: «این اظهار نظرهای کاملاً دوگانه ما را متعجب کرده است. از یک سو می‌گویند بیایید و به ما کمک کنید تا کدام قسمت سوییچ اجرایی شود کدام نشود، بعد با چنین لحنی نامه‌نگاری می‌کنند. این اقدامات حرفه‌ای و در شأن بیمه مرکزی نیست.»

او در پایان تأکید کرد چنین نامه‌های یک طرفه و دستوری خطاب به شرکت‌های بیمه بدون رونوشت به استارتاپ‌ها، به جز ایجاد تنش و اثر منفی در روند نوآوری در صنعت بیمه، پیامد دیگری به دنبال ندارد.